Balkanlardan Muğlaya Göç ve sosyo ekonomik değişim Mehmet Çanlı
1. Muğla ve göç hareketleri
B. Diğer iç ve dış göçler 
I. Dünya Savaşının başlaması ve Rusların Kafkasları ve akabinde doğu anadolu bölgesini işgal etmesiyle bölge halkı, Anadolunun içlerine doğru göç etmeye başlamıştır. Kafkas halklarından göç eden Çerkezlerin bir kısmı, Muğlanın Köyceğiz Kazası Döğüşbelen Kasabasına yerleştirilmiştir. Bu kişiler, bugün hala aynı kasabada yaşamaktadırlar. Cumhuriyet idaresi çerkezleri, yerli halkla kaynaştırmak amacıyla öncelikli olarak okullaşmaya buradan başlamıştır. Yine Türk ocaklarının ve halkevlerinin kültürel faaliyetleri burada etkin bir şekilde sürdürmüştür.16 16 BCACHF. 490.1.274.1100.1 (07.10.1943) Mardin milletvekili ve Aydın chp Bölge Müfettişi Dr. Rıza Levent Bey'in Rapou

KÖYCEĞİZ SOSYAL, SİYASAL VE EKONOMİK YAPISI
(1923-1960)
1806’larda Şeyh Şamil’in Kafkasya’da yenilgi ile sonuçlanan
başkaldırısından sonra bir bölüm Çerkes Türkleri97 Menteşe Sancağına gelerek Köyceğiz’in Döğüşbelen Ovasına 98 yerleşmişlerdir. 99
97 Ünal Türkeş, a.g.e, s.59.
98 BCA490.01 512.2055.2.
99 Yurt Ansiklopedisi, Cilt: 8, İstanbul 1983, s. 5868.
Cumhuriyetin ilk yıllarında Köyceğiz Kaza merkezinde yapılan Köyceğiz İlkokulundan başka ,1930-1931 senelerinde Döğüşbelen ve Çöğmen’de , 1932-1933 senelerinde Beyobası’nda olmak üzere toplam 4 okul binası yaptırılmıştır. 11
11 Cumhuriyetin 15. Yılında Muğla, İzmir 1938, s.99.

XIX. YÜZYIL ORTALARINDA MUĞLA’DA AİLE YAPISI
(122, 123 VE 124 NUMARALI MUĞLA ŞER‘İYYE SİCİLLERİNE GÖRE)
Kafkasya’dan gelen Çerkez göçmenlerinin yerleştirildikleri yerlerden biriside Muğla’nın Köyceğiz Kazası Döğüşbelen Ovası’dır697

697 Ünal Türkeş, Kurtuluş Savaşında Muğla I-II, 1. Baskı, İstanbul 1973, s.59; Kırım savaşı sonrası Kafkasya’dan gelenler daha ziyade Anakolu taraflarına yerleştirildiler. Mesela Muğla-Polatova ve Adana vilayetindeki boş yerlere Nogaylar ve Kuban civarından gelen göçmenler yerleştirildi. İskan mahallinin seçiminde göçmenlerin görüşlerine ve isteklerinede mümkün olduğu ölçüde dikkat edilmekte, seçilen yeri bizzat görmeleri sağlanmakta ve burayı kendi arzularuyla
seçtiklerine dair senet imzalamaktaydılar. Abdullah Saydam, “Kırım ve Kafkasya’dan Yapılan Göçler ve Osmanlı İskan Siyaseti (1856-1876)”, Osmanlı (Toplum) IV, s.683.

CHP Muğla Çalıştay’ının ilk gününde Ünal Türkeş’in yaptığı konuşma Perşembe, 22 Eylül 2011 08:45

Muğla eski Milletvekillerinden Fikret Uzunhasan’ın başkanlığını yaptığı 1. Oturumun ilk konuşmacısı Ünal Türkeş’ti.Muğla’nın sosyo-ekonomik ve siyasal durumu üzerinde konuşan Ünal Türkeş özetle şunları söyledi:TOPRAK MÜLKİYETİNDEKİ AŞAMALAR “Muğla ekonomisini anlamak için toprak mülkiyetindeki aşamalarla çalışma yaşamındaki aşamaları iyi bilmek gerekir.Menteşe toprakları 1858 Arazi Kanunnamesine değin 200 yıl Mütesellimler tarafından yönetildi.

Duraklamanın ve  gerilemenin Osmanlı’da yarattığı durgunluğun yerel mütegallibe aileler tarafından aşılacağı umut edildi.

 

Kalenin Tavaslıoğulları, Köyceğiz’in Hasan Çavuşoğulları ve Milas’ın Abdulazizağaoğulları 200 yıl Menteşe’nin egemen ailesiydiler.1858’den itibaren Miri topraklar Muğla’nın yerel ailelerine satılmaya başlandı.I.Dünya ve İstiklal Savaşlarından sonra bu topraklarda geniş çapta tütüncülük, pamukçuluk,zeytincilik, narenciyecilik, arıcılık yapılmaya başlandı.Ancak BOP’un kuşatmasına giren Türkiye’de  bu sektörler  canlanacağa yerde küçülmeye başlar.Bu sektörleri güçlendirecek olan TBMM’nin aktif üyeleri Menteşe’nin mütesellim ailelerindendir.Tarım alanlarının bereketi ve verimi azaldıkça bu ailelerin temsilcileri olan Denizli Milletvekili Rafet Tavaslıoğlu Muğla senatörü Haldun Menteşeoğlu ve Muğla Milletvekili Adnan, Turan Akarca’ların güçleri gittikçe artar.Tuhaftır, mütesellimlerin topraklarında oturan köylülerin oyu daima kendi haklarını koruyanlara değil, kendi tapularını vermeyenlere doğru akmıştır.Son dönemde bu geleneği Döğüşbelen Köyü kendi iradesiyle yıkmıştır.

T.C. MİLLî EĞİTİM BAKANLIĞI MUĞLA - KÖYCEĞİZ - Döğüşbelen İlkokulu
tarihçe TARİHÇE
Döğüşbelen Köyü, Rumi 1280(Miladi 1864) yıllarında Kafkasya’dan gelen göçmenler tarafından kurulduğunda, ortaklaşa yaptıkları ilk bina cami ve okul olmuştur. (bugünkü merkez camiinin olduğu yer) Döğüşbelen de eğitimin başlangıcı o günlere dayanmaktadır.